Na osnovu člana 95 tačka 3 Ustava Crne Gore donosim

Ukaz o proglašenju Zakona o oznakama porijekla, geografskim oznakama i oznakama garantovano tradicionalnih specijaliteta poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda

Proglašavam Zakon o oznakama porijekla, geografskim oznakama i oznakama garantovano tradicionalnih specijaliteta poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda, koji je donijela Skupština Crne Gore 24. saziva, na drugoj sjednici prvog redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u 2011. godini, dana 17. marta 2011. godine.
Broj: 01-376/2
Podgorica, 25. marta 2011. godine
Predsjednik Crne Gore,

Filip Vujanović, s.r. Na osnovu člana 82 stav 1 tačka 2 i člana 91 stav 1 Ustava Crne Gore, Skupština Crne Gore 24. saziva, na drugoj sjednici prvog redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u

2011. godini, dana 17. marta 2011. godine, donijela je

Zakon o oznakama porijekla, geografskim oznakama i oznakama garantovano tradicionalnih specijaliteta poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda

Zakon je objavljen u "Službenom listu CG", br.

18/2011 od 1.4.2011. godine.

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet

Član 1

Ovim zakonom uređuju se oznake porijekla, geografske oznake i oznake garantovano tradicionalnih specijaliteta poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda, način i uslovi za registraciju, ocjenjivanje usaglašenosti, kao i druga pitanja od značaja za njihovo označavanje.

Primjena zakona

Član 2

(1) Ovaj zakon primjenjuje se na:
1) oznake porijekla i geografske oznake:
a) poljoprivrednih proizvoda namijenjenih ishrani ljudi:
- meso i jestive iznutrice,
- sirevi,
- ostali proizvodi životinjskog porijekla (jaja, med, ostali mliječni proizvodi, ne uključujući maslac, itd.),
- masti (maslac, margarin, ulja, itd.),
- voće i povrće, žitarice, neprerađene ili prerađene,
- ribe, školjkaši, rakovi i njihovi proizvodi,
- ostali proizvodi (začini, itd.),
- vinsko sirće;
b) poljoprivrednih proizvoda koji nijesu namijenjeni ishrani ljudi:
- sijeno,
- esencijalna ulja,
- pluta,
- cochineal boja (sirovina životinjskog porijekla),
- cvijeće i ukrasno bilje,
- vuna,
- pruće,
- lan;
c) prehrambenih proizvoda:
- pivo,
- napici proizvedeni od biljnih ekstrakata,
- hljeb, keksi, kolači, poslastičarski i drugi pekarski proizvodi,
- prirodne gume i smole,
- senf,
- tjestenine,
- so;
2) oznake garantovano tradicionalnih specijaliteta:
a) poljoprivrednih proizvoda namijenjenih ishrani ljudi:
- meso i jestive iznutrice,
- sirevi,
- ostali proizvodi životinjskog porijekla (jaja, med, ostali mliječni proizvodi, ne uključujući maslac, itd.),
- masti (maslac, margarin, ulja, itd.),
- voće i povrće, žitarice, neprerađene ili prerađene,
- ribe, školjkaši, rakovi i njihovi proizvodi,
- ostali proizvodi (začini, itd.),
- vinsko sirće;
b) prehrambenih proizvoda:
- pivo,
- čokolada i drugi prehrambeni proizvodi koji sadrže kakao,
- slatkiši, hljeb, peciva, kolači, keksi i ostali pekarski proizvodi,
- tjestenina, kuvana ili nekuvana, punjena ili prazna,
- gotova jela,
- gotovi začinski sosovi,
- supe ili čorbe,
- napici proizvedeni od biljnih ekstrakata,
- sladoledi i sorbei.
(2) Ovaj zakon ne primjenjuje se na alkoholna pića i proizvode od grožđa i vina, osim na vinsko sirće.
(3) Na oznake porijekla, geografske oznake i oznake garantovano tradicionalnih specijaliteta poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda ne primjenjuju se propisi kojima se uređuje postupak obezbjeđivanja i pružanja informacija u oblasti tehničkih propisa i standarda.

II. OZNAKE PORIJEKLA I GEOGRAFSKE OZNAKE

POLjOPRIVREDNIH I PREHRAMBENIH PROIZVODA

Oznaka porijekla i geografska oznaka

Član 3

(1) Oznaka porijekla je naziv regiona, određenog mjesta ili, u izuzetnima slučajevima, države, koji se koristi za označavanje poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda:
- koji potiče iz tog regiona, odnosno iz tog mjesta ili te države;
- čiji su kvalitet ili karakteristike isključivo ili bitno uslovljene prirodnim i ljudskim faktorima određene geografske sredine;
- čija se proizvodnja, prerada i priprema odvijaju na određenom geografskom području.
(2) Geografska oznaka je naziv regiona, određenog mjesta ili, u izuzetnima slučajevima, države koji se koristi za označavanje poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda:
- koji potiče iz tog regiona, odnosno iz tog mjesta ili te države;
- koji ima specifičan kvalitet, reputaciju ili druge karakteristike koje se mogu pripisati njegovom geografskom porijeklu;
- čija se proizvodnja i/ili prerada i/ili priprema odvija u određenom geografskom području.
(3) Izuzetno od stava 1 ovog člana, geografska oznaka priznaće se kao oznaka porijekla kada sirovine za taj proizvod potiču sa područja koje je šire ili različito od područja prerade, pod uslovom da:
- je područje za proizvodnju sirovina prostorno definisano;
- postoje posebni uslovi za proizvodnju sirovina i
- postoji sistem kontrole kojim se obezbjeđuje ispunjavanje posebnih uslova za proizvodnju sirovina.
(4) Sirovine iz stava 3 ovog člana mogu biti samo žive životinje, meso i mlijeko.

Tradicionalni naziv

Član 4

Tradicionalni geografski ili naziv koji nije geografski koji se koristi za označavanje poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda koji ispunjava uslove iz člana 3 st. 1 i 2 ovog zakona smatraće se oznakom porijekla ili geografskom oznakom.

Generični nazivi, nazivi koji su u suprotnosti sa nazivima sorti biljaka i rasa životinja, homonimi i žigovi

Član 5

(1) Naziv koji je postao generičan ne može se registrovati kao oznaka porijekla ili geografska oznaka.
(2) Naziv koji je postao generičan je naziv poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda koji je, iako se odnosi na mjesto ili region gdje je proizvod prvobitno proizveden ili stavljen na tržište, postao uobičajeni naziv nekog poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda.
(3) Pri utvrđivanju da li je jedan naziv postao generičan uzimaju se u obzir svi faktori, a naročito postojeća situacija u državi i u područjima potrošnje.
(4) Naziv se ne može registrovati kao oznaka porijekla ili geografska oznaka kada je u suprotnosti sa nazivom biljne sorte ili rase životinja i koji zbog toga može dovesti potrošača u zabludu u pogledu stvarnog porijekla proizvoda.
(5) Naziv koji je u potpunosti ili dijelom homoniman sa nazivom koji je registrovan u skladu sa ovim zakonom registrovaće se uz poštovanje lokalne i tradicionalne upotrebe tog naziva i stvarnog rizika od zabune potrošača u pogledu porijekla proizvoda.
(6) Homoniman naziv neće se registrovati ako dovodi potrošača u zabludu da proizvod potiče sa neke druge teritorije, čak i ako je takav naziv precizan u pogledu stvarnog područja, regiona ili mjesta porijekla tog poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda.
(7) Upotreba registrovanog homonimnog naziva mora biti takva da obezbijedi adekvatno razlikovanje u praksi između homonima koji je naknadno registrovan i naziva koji je već u registru, uzimajući u obzir potrebu da se prema proizvođačima postupa na nepristrasan način i da se potrošači ne dovode u zabludu.
(8) Oznaka porijekla ili geografska oznaka neće se registrovati ukoliko bi takvo registrovanje, zbog reputacije i dužine upotrebe žiga, moglo dovesti potrošače u zabludu o pravom porijeklu proizvoda.

Specifikacija proizvoda

Član 6

(1) Poljoprivredni ili prehrambeni proizvodi mogu dobiti zaštićenu oznaku porijekla ili zaštićenu geografsku oznaku ako ispunjavaju uslove iz specifikacije proizvoda.
(2) Specifikacija proizvoda sadrži, naročito:
1) naziv poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda kojeg čini oznaka porijekla ili geografska oznaka;
2) opis poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda, uključujući, ako je potrebno, i opis sirovine, u smislu osnovnih fizičkih, hemijskih, mikrobioloških ili organoleptičkih karakteristika tog proizvoda;
3) prostorno definisanje geografskog područja i, ako je potrebno, detaljne informacije o ispunjavanju uslova iz člana 3 stav 3 ovog zakona;
4) dokaz da poljoprivredni ili prehrambeni proizvod potiče iz prostorno definisanog geografskog područja iz člana 3 st. 1 ili 2 ovog zakona, u zavisnosti od oznake;
5) opis metode za dobijanje poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda i, ako je potrebno, opis autentičnih i nepromjenljivih lokalnih metoda, kao i informacije o pakovanju, ukoliko podnosilac zahtjeva utvrdi i obrazloži zbog čega se pakovanje mora obavljati u prostorno definisanom geografskom području da bi se sačuvao kvalitet ili obezbijedilo porijeklo ili kontrola;
6) detaljne podatke o:
- vezi između kvaliteta ili karakteristika poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda i geografskog porijekla iz člana 3 stav 1 ovog zakona ili,
- vezi između specifičnog kvaliteta, reputacije ili druge karakteristike poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda i geografskog porijekla iz člana 3 stav 2 ovog zakona;
7) naziv i adresu ovlašćenog pravnog lica koje provjerava usaglašenost sa specifikacijom i njegove zadatke;
8) posebna pravila deklarisanja poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda;
9) druge zahtjeve utvrđene posebnim propisima.

Zahtjev za registrovanje oznake porijekla ili geografske oznake

Član 7

(1) Zahtjev za registrovanje oznake porijekla ili geografske oznake može podnijeti samo grupa proizvođača ili prerađivača poljoprivrednih ili prehrambenih proizvoda koje proizvodi ili prerađuje.
(2) Grupa proizvođača ili prerađivača, u smislu ovog zakona, podrazumijeva svako udruženje proizvođača ili prerađivača istog poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda, bez obzira na njegov pravni status ili sastav.
(3) U grupi mogu učestvovati i druge zainteresovane strane.
(4) Grupom iz stava 2 ovog člana smatra se fizičko ili pravno lice, ako:
1) dokaže da je jedini proizvođač ili prerađivač određenog proizvoda u određenom geografskom području, i
2) to geografsko područje posjeduje karakteristike koje ga značajno razlikuju od susjednih područja ili su svojstva proizvoda različita od proizvoda proizvedenih u susjednim područjima.
(5) Zahtjev iz stava 1 ovog člana sadrži: naziv i adresu podnosioca zahtjeva, oznaku porijekla ili geografsku oznaku čija se registracija traži.
(6) Uz zahtjev iz stava 5 ovog člana podnosi se:
1) specifikacija, u skladu sa članom 6 ovog zakona;
2) jedinstveni dokument koji sadrži:
- glavne elemente specifikacije: naziv, opis proizvoda, uključujući, gdje je potrebno, posebna pravila koja se odnose na pakovanje i označavanje i preciznu prostornu definiciju geografskog područja;
- opis veze između proizvoda i geografske sredine ili geografskog porijekla iz člana
3 st. 1 ili 2 ovog zakona, uključujući, gdje je potrebno, specifične elemente opisa proizvoda ili metode proizvodnje koje potvrđuju tu povezanost.
(7) Zahtjevom iz stava 1 ovog člana može se tražiti registrovanje samo jedne oznake porijekla ili jedne geografske oznake.
(8) Bliži sadržaj i način podnošenja zahtjeva iz stava 1 ovog člana utvrđuje se propisom organa državne uprave nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo).

Postupanje po zahtjevu za registraciju

Član 8

(1) Zahtjev za registraciju oznake porijekla ili geografske oznake podnosi se
Ministarstvu.
(2) Ministarstvo obrazuje komisiju za sprovođenje postupka registracije oznake porijekla ili geografske oznake poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda (u daljem tekstu: Komisija).
(3) Komisija provjerava da li je zahtjev potpun u skladu sa članom 7 ovog zakona, u roku od 30 dana od dana prijema zahtjeva.
(4) Ukoliko je zahtjev za registraciju nepotpun, Komisija pisanim putem poziva podnosioca zahtjeva da, u roku od 30 dana od dana prijema poziva ili, izuzetno, u roku koji ona odredi, otkloni utvrđene nedostatke.
(5) Ako podnosilac zahtjeva za registraciju u roku iz stava 4 ovog člana ne otkloni utvrđene nedostatke, Ministarstvo, na predlog Komisije, rješenjem odbacuje zahtjev za registraciju oznake.
(6) Zahtjev za registraciju koji je potpun i osnovan Ministarstvo objavljuje u
"Službenom listu Crne Gore".
(7) Specifikacija proizvoda i jedinstveni dokument iz člana 7 stav 6 ovog zakona objavljuju se na web stranici Ministarstva.

Prigovor na zahtjev za registraciju

Član 9

(1) Pravno ili fizičko lice koje ima pravni interes i koje ima sjedište, odnosno boravište u Crnoj Gori može podnijeti prigovor na zahtjev za registraciju sa obrazloženjem razloga za podnošenje prigovora.
(2) Prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi se Ministarstvu, u roku od 30 dana od dana objavljivanja zahtjeva u "Službenom listu Crne Gore".
(3) Prigovor iz stava 1 ovog člana prihvata se, ako:
1) je podnesen u propisanom roku;
2) je prigovorom ukazano da oznaka porijekla ili geografska oznaka čija se registracija zahtjevom traži ne ispunjava uslove za registraciju u skladu sa članom 3 ovog zakona;
3) je prigovorom ukazano da bi registracija predloženog naziva bila u suprotnosti sa
članom 5 st. 4, 5 i 6 ovog zakona;
4) je prigovorom ukazano da bi se registracijom predloženog naziva ugrozilo postojanje potpuno ili djelimično istog naziva ili žiga ili postojanje proizvoda koji su zastupljeni na tržištu najmanje pet godina prije dana objavljivanja zahtjeva u "Službenom listu Crne Gore";
5) sadrži informacije iz kojih se može zaključiti da je naziv za koji se traži registracija generičan, u smislu člana 5 stav 2 ovog zakona.

Postupanje po prigovoru

Član 10

(1) Komisija utvrđuje osnovanost prigovora iz člana 9 ovog zakona.
(2) Ako Ministarstvo ne primi nijedan prigovor u roku iz člana 9 stav 2 ovog zakona, Komisija predlaže Ministarstvu donošenje rješenja o registraciji oznake porijekla ili geografske oznake.
(3) Ako je prigovor podnesen u skladu sa članom 9 st. 2 i 3 ovog zakona, Komisija poziva zainteresovane strane da se dogovore.
(4) Ukoliko zainteresovane strane ne postignu dogovor, Komisija predlaže Ministarstvu prihvatanje ili odbijanje zahtjeva za registraciju, odnosno dalje postupanje po zahtjevu za registraciju, uvažavajući mišljenja podnosioca zahtjeva i podnosioca prigovora, o čemu Ministarstvo donosi rješenje.
(5) Rješenje iz stava 4 ovog člana je konačno i protiv njega se može pokrenuti upravni spor.
(6) Oznake porijekla i geografske oznake registrovane u skladu sa st. 2 i 4 ovog
člana Ministarstvo objavljuje u "Službenom listu Crne Gore".
(7) Način podnošenja prigovora i rokovi u postupku po prigovoru iz stava 3 ovog člana, kao i rokovi za dalje postupanje po zahtjevu za registraciju iz stava 4 ovog člana utvrđuju se propisom Ministarstva.

Registar oznaka porijekla i Registar geografskih oznaka

Član 11

(1) Na osnovu rješenja iz člana 10 st. 2 i 4 ovog zakona registrovane oznake porijekla upisuju se u Registar oznaka porijekla, a registrovane geografske oznake u Registar geografskih oznaka.
(2) Sadržaj, oblik i način vođenja registara iz stava 1 ovog člana utvrđuje se propisom Ministarstva.

Korišćenje oznake porijekla i geografske oznake

Član 12

(1) Registrovanu oznaku porijekla ili geografsku oznaku može koristiti proizvođač ili prerađivač poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda ako proizvod ispunjava uslove iz odgovarajuće specifikacije.
(2) Nakon registracije oznaka iz stava 1 ovog člana i nakon sprovedenog postupka ocjenjivanja usaglašenosti proizvoda sa specifikacijom u skladu sa članom 37 ovog zakona, proizvođač ili prerađivač poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda može podnijeti zahtjev za upis u Evidenciju korisnika registrovanih oznaka porijekla ili Evidenciju korisnika registrovanih geografskih oznaka.
(3) O upisu u evidencije iz stava 2 ovog člana, proizvođaču ili prerađivaču poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda Ministarstvo izdaje rješenje.
(4) Proizvođač ili prerađivač poljoprivrednih ili prehrambenih proizvoda brisaće se iz odgovarajuće evidencije iz stava 2 ovog člana ako prestane da ispunjava uslove iz specifikacije proizvoda.
(5) Sadržaj zahtjeva za upis u Evidenciju korisnika registrovanih oznaka porijekla i Evidenciju korisnika registrovanih geografskih oznaka, sadržaj i način vođenja evidencija, postupak upisa i brisanja iz evidencija utvrđuje se propisom Ministarstva.

Izmjena specifikacije proizvoda

Član 13

(1) Grupa proizvođača ili prerađivača koja ispunjava uslove iz člana 7 ovog zakona, a koja ima pravni interes može zahtijevati izmjenu specifikacije proizvoda, naročito radi prihvatanja naučno tehničkih dostignuća ili redefinisanja geografskog područje iz člana 6 stav 2 tačka 3 ovog zakona.
(2) Zahtjev iz stava 1 ovog člana podnosi se Ministarstvu i mora da sadrži opis i razloge predloženih izmjena.
(3) Na postupak po zahtjevu za izmjenu specifikacije koja podrazumijeva jednu ili više izmjena jedinstvenog dokumenta shodno se primjenjuju odredbe čl. 7 do 11 ovog zakona.
(4) Ukoliko su predložene izmjene specifikacije manje, Komisija razmatra zahtjev bez primjene postupka iz čl. 9 i 10 ovog zakona, a u slučaju da je zahtjev osnovan, Ministarstvo ga objavljuje u "Službenom listu Crne Gore".
(5) Kada izmjene specifikacije ne podrazumijevaju izmjenu jedinstvenog dokumenta, Ministarstvo na predlog Komisije donosi rješenje o odobravanju predloženih izmjena.
(6) Kada izmjena podrazumijeva privremenu promjenu specifikacije, koja je rezultat sprovođenja obaveznih sanitarnih ili fitosanitarnih mjera nadležnih državnih organa, Ministarstvo, na predlog Komisije, donosi rješenje o privremenoj promjeni specifikacije.
(7) Uslovi i način podnošenja zahtjeva za izmjenu specifikacije proizvoda, kao i šta se smatra manjom izmjenom specifikacije utvrđuju se propisom Ministarstva.

Ukidanje rješenja o registraciji oznake porijekla ili geografske oznake

Član 14

(1) Rješenje o registraciji oznake porijekla, odnosno geografske oznake ukinuće se ako se u postupku ocjenjivanja usaglašenosti sa specifikacijom proizvoda utvrdi da proizvod ne ispunjava uslove iz specifikacije, odnosno da neće biti moguće obezbjeđivati kontinuirano ispunjavanje uslova iz specifikacije proizvoda.
(2) Zahtjev za ukidanje rješenja iz stava 1 ovog člana Ministarstvu može podnijeti fizičko ili pravno lice koje ima pravni interes, sa navođenjem razloga za ukidanje rješenja.
(3) Pravosnažno rješenje o ukidanju rješenja o registraciji oznake porijekla ili geografske oznake Ministarstvo objavljuje u "Službenom listu Crne Gore".
(4) Na osnovu pravosnažnog rješenja iz stava 3 ovog člana Ministarstvo će brisati registrovanu oznaku porijekla, odnosno geografsku oznaku iz registara iz člana 11 ovog zakona.
(5) Oblik i sadržaj zahtjeva i postupak po zahtjevu iz stava 2 ovog člana utvrđuje se propisom Ministarstva.

Zaštita oznaka

Član 15

(1) Registrovana oznaka porijekla ili geografska oznaka zaštićene su od:
1) direktne ili indirektne komercijalne upotrebe registrovanog naziva za poljoprivredne ili prehrambene proizvode koji nijesu obuhvaćeni registracijom, ako se ti proizvodi mogu uporediti sa proizvodima registrovanim pod tim nazivom ili ukoliko se upotrebom tog naziva eksploatiše reputacija registrovane oznake;
2) zloupotrebe, imitacije ili evociranja, čak i ako je pravo porijeklo proizvoda naznačeno ili naziv proizvoda preveden ili ako ga prate izrazi kao što su "stil", "tip", "metod", "kao što se proizvodi u", "imitacija" ili slično;
3) lažne oznake ili oznake koja dovodi u zabludu u pogledu porijekla, prirode ili bitnih osobina proizvoda na spoljnoj ili unutrašnjoj ambalaži, promotivnim materijalima ili dokumentima koja se odnose na dati proizvod i pakovanja proizvoda u ambalažu koja stvara pogrešan utisak o njegovom porijeklu;
4) radnje koja može potrošača dovesti u zabludu u pogledu stvarnog porijekla proizvoda.
(2) Kada registrovani naziv sadrži naziv poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda koji se smatra generičnim, upotreba tog generičnog naziva na
odgovarajućem poljoprivrednom ili prehrambenom proizvodu neće se smatrati suprotnim stavu 1 tač. 1 i 2 ovog člana.
(3) Zaštićeni nazivi ne mogu postati generični.
(4) Zaštita oznaka porijekla i geografskih oznaka koje su registrovane u Evropskoj zajednici ostvaruje se u skladu sa ovim zakonom.

Odnos prema žigovima

Član 16

(1) Kada su oznake porijekla ili geografske oznake registrovane u skladu sa odredbama ovog zakona, prijava za registraciju žiga koji odgovara jednoj od situacija iz člana 15 ovog zakona i odnosi se na istu kategoriju proizvoda odbija se, ako je prijava za registraciju žiga podnesena nakon dana podnošenja zahtjeva za registraciju oznake.
(2) Žigovi koji su registrovani suprotno stavu 1 ovog člana proglasiće se nevažećim, u skladu sa zakonom.
(3) Žig čija upotreba odgovara jednoj od situacija iz člana 15 ovog zakona i koji je registrovan u dobroj vjeri prije podnošenja zahtjeva za registrovanje oznake porijekla ili geografske oznake u skladu sa ovim zakonom može se nastaviti koristiti ukoliko ne postoji osnova za njegovo proglašenje nevažećim ili poništenje u skladu sa posebnim propisom.

Nazivi, oznake i znaci

Član 17

(1) Poljoprivredni ili prehrambeni proizvod koji je proizveden ili prerađen u skladu sa odgovarajućom specifikacijom proizvoda mora biti označen na način da pored registrovanog naziva ima i vidljivu oznaku "ZAŠTIĆENA OZNAKA PORIJEKLA" ili "ZOP", odnosno "ZAŠTIĆENA GEOGRAFSKA OZNAKA" ili "ZGO", uz nanošenje pripadajućeg znaka.
(2) Samo proizvođači ili prerađivači koji proizvode, odnosno prerađuju poljoprivredne ili prehrambene proizvode u skladu sa specifikacijom proizvoda i koji su upisani u evidencije iz člana 12 stav 2 ovog zakona mogu na deklaraciji ili na reklamnoj ili drugoj dokumentaciji koja se odnosi na poljoprivredni ili prehrambeni proizvod staviti oznaku i pripadajući znak iz stava 1 ovog člana.
(3) Znak iz stava 1 ovog člana je grafički prikaz registrovane oznake poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda.
(4) Izgled, dimenzije, sadržaj i način izdavanja znaka iz stava 3 ovog člana utvrđuje se propisom Ministarstva.

III. POLjOPRIVREDNI I PREHRAMBENI PROIZVODI KAO GARANTOVANO TRADICIONALNI

SPECIJALITETI

Posebna svojstva

Član 18

(1) Garantovano tradicionalni specijalitet je poljoprivredni ili prehrambeni proizvod, kojem se registracijom, u skladu sa ovim zakonom, priznaju posebna svojstva.
(2) Tradicionalno, u smislu ovog zakona, označava dokazanu upotrebu tog proizvoda na tržištu kroz vremenski period koji pokazuje prenošenje sa generacije na generaciju, u trajanju od najmanje 25 godina.
(3) Posebna svojstva, u smislu ovog zakona, su karakteristika ili niz karakteristika koje jasno razlikuju poljoprivredni ili prehrambeni proizvod od sličnih poljoprivrednih ili prehrambenih proizvoda iste kategorije, koje mogu da se odnose na posebne karakteristike proizvoda kao što su fizičke, hemijske, mikrobiološke ili organoleptičke karakteristike proizvoda ili na metod proizvodnje koji proizvođač koristi ili na posebne uslove tokom njegove proizvodnje.
(4) Prezentacija poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda ne smatra se posebnim svojstvom iz stava 3 ovog člana.
(5) Posebna svojstva iz stava 3 ovog člana ne mogu se ograničiti na kvantitativan ili kvalitativan sastav ili na način proizvodnje utvrđen posebnim propisima ili standardima, osim ako su tim propisima ili standardima utvrđena posebna svojstva proizvoda.

Registar naziva garantovano tradicionalnih specijaliteta

Član 19

(1) Registar naziva garantovano tradicionalnih specijaliteta vodi Ministarstvo.
(2) Registar iz stava 1 ovog člana sadrži dvije liste garantovano tradicionalnih specijaliteta, u zavisnosti da li je upotreba naziva poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda rezervisana za proizvođače koji ispunjavaju uslove iz specifikacije proizvoda.
(3) Sadržaj, oblik i način vođenja registra iz stava 1 ovog člana utvrđuje se propisom Ministarstva.

Zahtjevi u odnosu na proizvode i nazive

Član 20

(1) U registar iz člana 19 stav 1 ovog zakona može biti upisan poljoprivredni ili prehrambeni proizvod koji je proizveden upotrebom tradicionalnih sirovina ili ga karakteriše tradicionalni sastav ili način proizvodnje i/ili prerade i koji odražava tradicionalni način proizvodnje i/ili prerade.
(2) Poljoprivredni ili prehrambeni proizvod čija posebna svojstva proizilaze iz njegovog porijekla ili geografskog porijekla neće se registrovati.
(3) Izuzetno od stava 2 ovog člana, u nazivu poljoprivrednih ili prehrambenih proizvoda dozvoljena je upotreba geografskih izraza.
(4) Naziv poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda može se registrovati, ako:
1) je specifičan ili
2) izražava posebna svojstva poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda.
(5) Specifičan naziv iz stava 4 tačka 1 ovog člana mora biti tradicionalan u skladu sa ovim zakonom ili običajem.
(6) Naziv iz stava 4 tačka 2 ovog člana ne može se registrovati ako:
1) se odnosi samo na tvrdnje opšte prirode koje se koriste za određene poljoprivredne ili prehrambene proizvode ili za proizvode utvrđene posebnim propisima;
2) dovodi u zabludu, odnosno upućuje na očigledno svojstvo proizvoda ili svojstvo koje ne odgovora specifikaciji proizvoda čime dovodi potrošača u zabludu u pogledu svojstava proizvoda.

Ograničenja upotrebe naziva

Član 21

Naziv biljne sorte ili rase životinja može biti dio naziva oznake garantovano tradicionalnog specijaliteta, pod uslovom da ne dovodi u zabludu pitanje prirode proizvoda.

Specifikacija garantovano tradicionalnih specijaliteta

Član 22

(1) Poljoprivredni ili prehrambeni proizvod smatraće se garantovano tradicionalnim specijalitetom, ako ispunjava uslove iz specifikacije garantovano tradicionalnog specijaliteta.
(2) Specifikacija iz stava 1 ovog člana sadrži:
1) naziv iz člana 20 stav 4 ovog zakona koji mora biti na crnogorskom jeziku ili po zahtjevu na drugom jeziku, naznačavajući da li grupa proizvođača ili prerađivača traži registraciju sa ili bez rezervisanja naziva;
2) opis poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda uključujući i njegova glavna fizička, hemijska, mikrobiološka ili organoleptička svojstva;
3) opis metode proizvodnje koje se proizvođači moraju pridržavati uključujući i, gdje je to potrebno, prirodu i svojstva sirovina ili sastojaka koji se koriste i metodu pripreme poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda;
4) bitne elemente koji određuju posebna svojstva proizvoda i kada je potrebno referentnu osnovu;
5) bitne elemente koji dokazuju tradicionalne karakteristike proizvoda u skladu sa
članom 18 stav 2 ovog zakona;
6) minimum zahtjeva i postupaka za provjeru posebnih svojstava.

Zahtjev za registraciju

Član 23

(1) Zahtjev za registraciju naziva garantovano tradicionalnog specijaliteta (u daljem tekstu: zahtjev za registraciju) može podnijeti samo grupa proizvođača ili prerađivača istog poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda, bez obzira na njen pravni status ili sastav (u daljem tekstu: grupa).
(2) Grupa može podnijeti zahtjev za registraciju samo za poljoprivredne ili prehrambene proizvode koje proizvodi ili prerađuje.
(3) Grupa može podnijeti zahtjev za registraciju sa rezervisanjem naziva za poljoprivredni ili prehrambeni proizvod, ako se taj naziv ne koristi na zakonit, opštepoznat i ekonomski značajan način za slične poljoprivredne ili prehrambene proizvode.
(4) Zahtjev za registraciju sadrži naziv i adresu grupe koja podnosi zahtjev za registraciju garantovano tradicionalnog specijaliteta.
(5) Uz zahtjev za registraciju podnosi se:
1) specifikacija iz člana 22 ovog zakona;
2) naziv i adresa ovlašćenog tijela koje provjerava usaglašenost sa specifikacijom proizvoda i njegove specifične zadatke;
3) dokumenti koji potvrđuju tradicionalne karakteristike i posebna svojstva proizvoda.
(6) Zahtjevom za registraciju može se tražiti registrovanje jednog garantovano tradicionalnog specijaliteta.
(7) Bliži sadržaj i način podnošenja zahtjeva za registraciju utvrđuje se propisom
Ministarstva.

Postupanje po zahtjevu za registraciju

Član 24

(1) Zahtjev za registraciju podnosi se Ministarstvu.
(2) Ministarstvo obrazuje komisiju za sprovođenje postupka registracije garantovano tradicionalnog specijaliteta poljoprivrednih ili prehrambenih proizvoda (u daljem tekstu: Komisija za GTS).
(3) Komisija za GTS, u roku od 30 dana od dana prijema zahtjeva, provjerava da li je zahtjev potpun u skladu sa članom 23 ovog zakona.
(4) Ukoliko je zahtjev za registraciju nepotpun, Komisija za GTS pisanim putem poziva podnosioca zahtjeva da, u roku od 30 dana od dana prijema poziva ili, izuzetno, u roku koji ona odredi, otkloni utvrđene nedostatke.
(5) Ako podnosilac zahtjeva za registraciju u roku iz stava 4 ovog člana ne otkloni utvrđene nedostatke, Ministarstvo, na predlog Komisije za GTS, rješenjem odbacuje zahtjev za registraciju.
(6) Zahtjev za registraciju koji je potpun i osnovan Ministarstvo objavljuje u
"Službenom listu Crne Gore".
(7) Specifikacija iz člana 22 ovog zakona objavljuje se na web stranici
Ministarstva.

Prigovor na zahtjev za registraciju

Član 25

(1) Pravno ili fizičko lice koje ima pravni interes i koje ima sjedište, odnosno boravište u Crnoj Gori može u propisanom roku podnijeti prigovor na zahtjev za registraciju, sa obrazloženjem razloga za podnošenje prigovora.
(2) Prigovor iz stava 1 ovog člana podnosi se Ministarstvu, u roku od 30 dana od dana objavljivanja zahtjeva u "Službenom listu Crne Gore".
(3) Prigovor iz stava 1 ovog člana prihvata se, ako:
1) je podnesen u propisanom roku;
2) je prigovorom ukazano da garantovano tradicionalni specijalitet čija se registracija zahtjevom traži ne ispunjava uslove iz čl. 18, 20 i 21 ovog zakona;
3) je, u slučaju zahtjeva iz člana 23 stav 3 ovog zakona, prigovorom ukazano da je korišćenje naziva zakonito, opštepoznato i ekonomski značajno za slične poljoprivredne ili prehrambene proizvode.

Postupanje po prigovoru za registraciju

Član 26

(1) Komisija za GTS razmatra osnovanost prigovora iz člana 25 ovog zakona.
(2) Ako Ministarstvo ne primi nijedan prigovor u skladu sa članom 25 st. 2 i 3 ovog zakona, Komisija za GTS predlaže Ministarstvu donošenja rješenja o registraciji naziva garantovano tradicionalnog specijaliteta.
(3) Ako je prigovor podnesen u skladu sa članom 25 st. 2 i 3 ovog zakona, Komisija za GTS poziva zainteresovane strane da se dogovore.
(4) Ukoliko zainteresovane strane ne postignu dogovor, Komisija za GTS predlaže Ministarstvu prihvatanje ili odbijanje zahtjeva za registraciju, odnosno dalje postupanje po zahtjevu za registraciju, uvažavajući mišljenja podnosioca zahtjeva i podnosioca prigovora, o čemu Ministarstvo donosi rješenje.
(5) Rješenje iz st. 2 i 4 ovog člana je konačno i protiv njega se može pokrenuti upravni spor.
(6) Naziv garantovano tradicionalnog specijaliteta registrovan rješenjem iz st. 2 i 4 ovog člana objavljuje se u "Službenom listu Crne Gore".
(7) Način podnošenja prigovora, rokovi u postupku po prigovoru iz stava 3 ovog člana i rokovi za dalje postupanje po zahtjevu za registraciju iz stava 4 ovog člana utvrđuju se propisom Ministarstva.

Ukidanje rješenja o registraciji naziva garantovano tradicionalnog specijaliteta

Član 27

(1) Rješenje o registraciji naziva garantovano tradicionalnog specijaliteta ukinuće se, ako se, u postupku ocjenjivanja usaglašenosti sa specifikacijom garantovano tradicionalnog specijaliteta, utvrdi da proizvod ne ispunjava uslove iz specifikacije, odnosno da neće biti moguće kontinuirano obezbjeđivati ispunjavanje uslova iz specifikacije garantovano tradicionalnog specijaliteta ili ako, u vremenskom periodu od pet godina, Ministarstvo ne dobije od ovlašćenog pravnog lica iz člana 37 ovog
zakona obavještenje o provjeri usaglašenosti sa specifikacijom garantovano tradicionalnog specijaliteta.
(2) Zahtjev za ukidanje rješenja iz stava 1 ovog člana Ministarstvu može podnijeti pravno ili fizičko lice koje ima pravni interes, sa navođenjem razloga za ukidanje rješenja.
(3) Pravosnažno rješenje o ukidanju rješenja o registraciji naziva garantovano tradicionalnog specijaliteta Ministarstvo objavljuje u "Službenom listu Crne Gore".
(4) Na osnovu pravosnažnog rješenja iz stava 3 ovog člana Ministarstvo će brisati garantovano tradicionalni specijalitet iz registra iz člana 19 ovog zakona.
(5) Oblik, sadržaj zahtjeva i postupak po zahtjevu iz stava 2 ovog člana utvrđuje se propisom Ministarstva.

Izmjena specifikacije garantovano tradicionalnog specijaliteta

Član 28

(1) Grupa koja ima pravni interes može podnijeti zahtjev za dobijanje odobrenja za izmjenu specifikacije garantovano tradicionalnog specijaliteta.
(2) Zahtjev iz stava 1 ovog člana podnosi se Ministarstvu i mora da sadrži opis predloženih izmjena specifikacije i njihovu opravdanost, odnosno postojanje ekonomskog interesa.
(3) Na postupak po zahtjevu iz stava 1 ovog člana shodno se primjenjuju odredbe
čl. 23 do 26 ovog zakona.
(4) Ukoliko su predložene izmjene specifikacije manje, Komisija za GTS razmatra zahtjev bez primjene postupka iz člana 24 stav 6 i čl. 25 i 26 ovog zakona, a u slučaju da je zahtjev osnovan Ministarstvo ga objavljuje u "Službenom listu Crne Gore".
(5) Izmjene specifikacije iz stava 4 ovog člana Ministarstvo objavljuje i na web stranici Ministarstva.
(6) Proizvođače ili prerađivače koji koriste registrovani naziv garantovano tradicionalnog specijaliteta, za koji je predložena izmjena specifikacije, Ministarstvo je dužno da obavijesti o načinu objavljivanja izmjene specifikacije iz stava 5 ovog člana.
(7) Kada predložena izmjena specifikacije podrazumijeva privremenu promjenu specifikacije, koja je rezultat obaveznih sanitarnih i fitosanitarnih mjera nadležnih državnih organa, Ministarstvo, na predlog Komisije za GTS, donosi rješenje o privremenoj promjeni specifikacije.
(8) Uslove i način podnošenja zahtjeva za izmjenu specifikacije, kao i šta se smatra manjom izmjenom specifikacije utvrđuje propisom Ministarstvo.

Nazivi, oznake i znaci

Član 29

(1) Naziv poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda je registrovani naziv iz člana
20 stav 4 ovog zakona.
(2) Oznaka za garantovano tradicionalni specijalitet je navod "GARANTOVANO TRADICIONALNI SPECIJALITET" ili "GTS".
(3) Znak je grafički prikaz registrovanog garantovano tradicionalnog specijaliteta. (4) Oblik, dimenzije, sadržaj i način izdavanja znaka iz stava 3 ovog člana utvrđuje
se propisom Ministarstva.

Korišćenje oznake "Garantovano tradicionalni specijalitet"

Član 30

(1) Oznaku "garantovano tradicionalni specijalitet" može koristiti proizvođač ili prerađivač poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda koji ispunjava uslove iz specifikacije garantovano tradicionalnog specijaliteta.
(2) Nakon registracije garantovano tradicionalnog specijaliteta i dobijanja isprave o usaglašenosti proizvoda sa specifikacijom iz člana 37 stav 2 ovog zakona, proizvođač ili prerađivač poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda može podnijeti zahtjev za upis u Evidenciju korisnika oznake "Garantovano tradicionalni specijalitet" ili "GTS" (u daljem tekstu: Evidencija).
(3) Proizvođaču ili prerađivaču poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda, po završenom postupku upisa, Ministarstvo izdaje rješenje o upisu u Evidenciju.
(4) Proizvođač ili prerađivač poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda brisaće se iz Evidencije ako prestane da ispunjava uslove iz specifikacije proizvoda.
(5) Proizvođač ili prerađivač koji proizvodi, odnosno prerađuje poljoprivredne ili prehrambene proizvode u skladu sa specifikacijom garantovano tradicionalnog specijaliteta i koji je upisan u Evidenciju obavezan je da, pri deklarisanju ili reklamiranju ili na drugoj dokumentaciji koja se odnosi na registrovani poljoprivredni ili prehrambeni proizvod, koristi naziv, oznaku i znak, u skladu sa ovim zakonom.
(6) Sadržaj zahtjeva, sadržaj i način vođenja Evidencije i postupak brisanja iz
Evidencije utvrđuje se propisom Ministarstva.

Pravila za registrovani naziv

Član 31

(1) Naziv garantovano tradicionalnog specijaliteta, koji je registrovan bez rezervisanja naziva, može se koristiti samo za identifikovanje poljoprivrednih ili prehrambenih proizvoda koji su proizvedeni u skladu sa specifikacijom, kao garantovano tradicionalni specijalitet, od dana objavljivanja u skladu sa članom 26 stav 6 ovog zakona.
(2) Naziv iz stava 1 ovog člana može se koristiti na deklaraciji proizvoda koji nije proizveden u skladu sa specifikacijom ali se na deklaraciji ne može koristiti oznaka "GARANTOVANO TRADICIONALNI SPECIJALITET" ili "GTS" i sa njom povezani znak.
(3) Naziv garantovano tradicionalnog specijaliteta, koji je registrovan sa rezervisanjem naziva, i kada nije praćen oznakom "GARANTOVANO TRADICIONALNI SPECIJALITET" ili "GTS" ili sa njom povezanim znakom, više se ne može koristiti na deklaraciji sličnih poljoprivrednih ili prehrambenih proizvoda koji ne ispunjavaju uslove iz objavljene specifikacije garantovano tradicionalnog specijaliteta, od dana objavljivanja u skladu sa članom 26 stav 6 ovog zakona.
(4) Za naziv čija se registracija traži na crnogorskom jeziku, grupa može u specifikaciji garantovano tradicionalnog specijaliteta navesti da, kada se proizvod plasira na tržište, deklaracija može, pored naziva proizvoda na crnogorskom jeziku, sadržati i navod na drugim jezicima da je proizvod dobijen u skladu sa tradicijom područja.

Zaštita

Član 32

(1) Zabranjena je svaka zloupotreba ili korišćenje oznake "GARANTOVANO TRADICIONALNI SPECIJALITET" ili "GTS" i sa njom povezanim znakom koja može potrošača dovesti u zabludu, kao i svaka imitacija registrovanog i rezervisanog naziva.
(2) Zabranjeno je registrovani naziv koristiti na način koji može potrošača dovesti u zabludu, uključujući i načine koji sugerišu da je neki poljoprivredni ili prehrambeni proizvod registrovan kao garantovano tradicionalni specijalitet.
(3) Opis poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda koji se koristi u prometu ne smije se koristiti na način koji može potrošača dovesti u zabludu u pogledu naziva koji su registrovani i rezervisani u skladu sa članom 31 stav 3 ovog zakona.

Isključenje primjene propisa

Član 33

Na poljoprivredne i prehrambene proizvode kao garantovano tradicionalne specijalitete iz Poglavlja III. (čl. 18 do 32) ovog zakona ne primjenjuju se propisi kojima se uređuje intelektualna svojina, a naročito žigovi i odredbe Poglavlja II. (čl. 3 do 17) ovog zakona.

IV. TROŠKOVI

Član 34

(1) U postupku registracije oznaka porijekla, geografskih oznaka i registracije garantovano tradicionalnih specijaliteta podnosilac zahtjeva plaća naknadu troškova, koja se utvrđuje propisom Ministarstva.
(2) Naknada iz stava 1 ovog člana mora biti srazmjerna stvarnim troškovima nastalim u postupku registracije.

V. MEĐUNARODNA REGISTRACIJA I GRAĐANSKOPRAVNA ZAŠTITA

Međunarodna registracija

Član 35

(1) Međunarodna registracija oznaka porijekla, geografskih oznaka i garantovano tradicionalnih specijaliteta sprovodi se u skladu sa međunarodnim sporazumima koji obavezuju Crnu Goru.
(2) Zahtjev za međunarodnu registraciju oznaka porijekla, geografskih oznaka i garantovano tradicionalnih specijaliteta podnosi se Ministarstvu.
(3) Oznake iz stava 1 ovog člana koje nijesu registrovane, odnosno koje su prestale da važe u zemlji porijekla ne mogu se registrovati u Crnoj Gori.

Građanskopravna zaštita

Član 36

Građanskopravna zaštita registrovanih oznaka porijekla i geografskih oznaka ostvaruje se u skladu sa zakonom.

VI. OCJENjIVANjE USAGLAŠENOSTI

Sertifikaciono tijelo

Član 37

(1) Ocjenjivanje usaglašenosti sa specifikacijom poljoprivrednih ili prehrambenih proizvoda vrši se nakon donošenja rješenja o registraciji oznake porijekla, geografske oznake i rješenja o registraciji garantovano tradicionalnog specijaliteta.
(2) Ocjenjivanje usaglašenosti sa specifikacijom iz stava 1 ovog člana vrši pravno lice kojeg ovlasti Ministarstvo (u daljem tekstu: sertifikaciono tijelo).
(3) Sertifikaciono tijelo mora ispunjavati sljedeće uslove:
1) da ima sjedište u Crnoj Gori;
2) da je akreditovano u skladu sa standardom MEST EN 45011;
3) da ispunjava uslove u pogledu tehničke opremljenosti i stručnog kadra.
(4) Izuzetno od stava 3 tačka 2 ovog člana, Ministarstvo može da ovlasti sertifikaciono tijelo i u slučaju kada je sertifikaciono tijelo u postupku akreditacije.
(5) Postupak akreditacije iz stava 4 ovog člana mora biti završen u roku od jedne godine od dana dobijanja ovlašćenja.
(6) Spisak ovlašćenih sertifikacionih tijela Ministarstvo objavljuje u "Službenom listu Crne Gore".

Postupak ocjenjivanja usaglašenosti sa specifikacijom

Član 38

(1) Postupak ocjenjivanja usaglašenosti sa specifikacijom iz člana 37 stav 1 ovog zakona započinje podnošenjem zahtjeva za ocjenjivanje usaglašenosti sertifikacionom tijelu zainteresovanih fizičkih ili pravnih lica koja proizvode ili prerađuju poljoprivredne ili prehrambene proizvode u skladu sa specifikacijom.
(2) Nakon završenog postupka ocjenjivanja usaglašenosti sa specifikacijom, sertifikaciono tijelo izdaje ispravu o usaglašenosti proizvoda, koju dostavlja podnosiocu zahtjeva i Ministarstvu.
(3) U slučaju kada sertifikaciono tijelo utvrdi značajne neusklađenosti sa specifikacijom proizvoda dužno je da o tome obavijesti Ministarstvo.
(4) Troškove ocjenjivanja usaglašenosti sa specifikacijom određuje sertifikaciono tijelo, uz saglasnost Ministarstva, a snose ih podnosioci zahtjeva za ocjenjivanje usaglašenosti sa specifikacijom proizvoda.
(5) Bliži uslovi koje mora da ispunjava sertifikaciono tijelo, postupak ocjenjivanja usaglašenosti sa specifikacijom proizvoda i način i rokovi obavještavanja iz stava 3 ovog člana utvrđuju se propisom Ministarstva.

VII. INSPEKCIJSKI NADZOR

Član 39

Inspekcijski nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donesenih na osnovu ovog zakona vrši Ministarstvo, preko poljoprivednih inspektora.

Ovlašćenja poljoprivrednog inspektora

Član 40

Pored ovlašćenja inspektora utvrđenih zakonom kojim je uređen inspekcijski nadzor, poljoprivredni inspektor ima i ovlašćenja da:
1) prati vođenje registara i evidencija u skladu sa ovim zakonom;
2) prati korišćenje registrovanih oznaka i naziva, u skladu sa ovim zakonom;
3) provjerava ispunjenost uslova za vršenje poslova ocjenjivanja usaglašenosti poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda sa specifikacijom proizvoda;
4) uzima uzorke poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda radi utvrđivanja ispunjenosti uslova iz specifikacije proizvoda;
5) predlaže Ministarstvu brisanje proizvođača i prerađivača poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda iz odgovarajućih evidencija, ako utvrdi da njihovi proizvodi ne ispunjavaju uslove iz specifikacije;
6) provjerava i druge uslove predviđene ovim zakonom.

Upravne mjere i radnje poljoprivrednog inspektora

Član 41

Pored upravnih mjera i radnji utvrđenih zakonom kojim je uređen inspekcijski nadzor, poljoprivredni inspektor je obavezan da preduzme i sljedeće upravne mjere i radnje:
1) zabrani korišćenje registrovane oznake porijekla, geografske oznake ili naziva garantovano tradicionalnog specijaliteta koje nijesu upisane u registar iz člana 11 i 19 ovog zakona;
2) zabrani korišćenje oznaka proizvođačima poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda koji nijesu upisani u odgovarajuće evidencije korisnika oznaka iz člana 12 stav 2 i člana 30 stav 2 ovog zakona;
3) zabrani stavljanje u promet poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda sa registrovanom oznakom, odnosno nazivom koji ne ispunjavaju uslove iz specifikacije proizvoda;
4) zabrani stavljanje u promet poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda sa registrovanom oznakom kada utvrdi da nijesu deklarisani u skladu sa ovim zakonom;
5) odredi i druge mjere i radnje u skladu sa zakonom.

VIII. KAZNENE ODREDBE

Član 42

(1) Novčanom kaznom od 500 eura do 10.000 eura kazniće se za prekršaj pravno lice, ako:
1) koristi registrovanu oznaku porijekla ili geografsku oznaku, a proizvod ne ispunjava uslove iz odgovarajuće specifikacije, odnosno proizvođač ili prerađivač nije upisan u odgovarajuću Evidenciju (član 12 st. 1 i 2);
2) koristi registrovanu oznaku porijekla ili geografsku oznaku nakon ukidanja rješenja o registraciji oznake porijekla ili geografske oznake (član 14 stav 1);
3) proizvodi ili prerađuje poljoprivredne ili prehrambene proizvode u skladu sa specifikacijom i ako je upisan u odgovarajuću evidenciju iz člana 12 ovog zakona, na proizvod, odnosno deklaraciju ili na drugu dokumentaciji koja se odnosi na poljoprivredni ili prehrambeni proizvod ne stavi naziv, oznaku i pripadajući znak (član 17 st. 1 i 2);
4) koristi naziv garantovano tradicionalnog specijaliteta koji je brisan iz Registra na osnovu pravosnažnog rješenja o ukidanju tog naziva (član 27 stav 4);
5) koristi oznaku "Garantovano tradicionalni specijalitet" za proizvod koji ne ispunjava uslove iz specifikacije garantovano tradicionalnog specijaliteta ili nije upisan u Evidenciju korisnika te oznake u skladu sa ovim zakonom (član 30 st. 1 i 2);
6) proizvodi ili prerađuje poljoprivredne proizvode u skladu sa specifikacijom i ako je upisan u Evidenciju iz člana 30 stav 2 ovog zakona pri deklarisanju, reklamiranju ili na drugoj dokumentaciji koja se odnosi na taj proizvod ne koristi naziv, oznaku i znak u skladu sa ovim zakonom (član 30 stav 5).
(2) Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se novčanom kaznom u iznosu od 30 eura do 2.000 eura i odgovorno lice u pravnom licu.
(3) Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se preduzetnik novčanom kaznom u iznosu od 150 eura do 6.000 eura.
(4) Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se fizičko lice novčanom kaznom od
30 eura do 1.000 eura.
(5) Za prekršaj iz stava 1 ovog člana, osim novčane kazne, može se izreći i zaštitna mjera oduzimanja predmeta.

IX. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 43

Podzakonski akti na osnovu ovog zakona donijeće se u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 44

Geografska oznaka koja nije do 1. maja. 2004. godine priznata kao oznaka porijekla, pod uslovima iz člana 3 stav 3 ovog zakona, ne može biti priznata kao oznaka porijekla.

Član 45

Nosioci prava ovlašćenog korisnika imena porijekla, odnosno geografske oznake, u smislu Zakona o oznakama geografskog porijekla ("Službeni list CG", broj 48/08) dužni su da podnesu zahtjev za registraciju oznake porijekla, odnosno geografske oznake, u skladu sa ovim zakonom, u roku od 18 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 46

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe odredbe čl. 44 i 75 tačka 6
Zakona o poljoprivredi i ruralnom razvoju ("Službeni list CG", broj 56/09).

Član 47

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu
Crne Gore".
SU-SK Broj 01-902/6-10
EPA 452 XXIV
Podgorica, 17. marta 2011. godine

Skupština Crne Gore 24. saziva

Predsjednik,

Ranko Krivokapić, s.r.

LAW ON DESIGNATIONS OF ORIGIN, GEOGRAPHICAL INDICATIONS AND INDICATIONS OF TRADITIONAL SPECIALITIES GUARANTEED FOR AGRICULTURAL AND FOOD PRODUCTS

(‘’Official Gazette of Montenegro’’, No. 18/11)

I BASIC PROVISIONS Subject matter of the Law

Article 1

This law governs the designations of origin, geographical indications and indications of traditional specialities guarantee for agricultural and food products, methods and conditions for registration, assessment of compliance, as well as other issues of relevance for marking thereof.

Implementation of the Law

Article 2

(1) The provisions of this Law shall apply to:
1) designations of origin and geographical indications of:
a) agricultural products intended for human consumption:

- meat and edible offal,

- cheeses,

- other animal products (eggs, honey, other dairy products, not including butter, etc.),

- fats (butter, margarine, oils, etc.),

- fruit and vegetables, cereals, either unprocessed or processed,

- fish, shellfish, crustaceans and products thereof,

- other products (condiments, etc.),

- wine vinegar.

b) agricultural products not intended for human consumption:

- hay,

- essential oils,

- cork

- cochineal (raw product of animal origin)

- flowers and ornamental plants,

- wool,

- wicker,

- flax;

c) food products:

- beers,

- beverages produced from plant extracts,

- bread, biscuits, cakes, confectionery and other baker's wares,

- natural gums and resins,

- mustard,

- pasta,

- salt;

2) indications of traditional specialities guaranteed for:
a) agricultural products intended for human consumption:

- meat and edible offal,

- cheeses,

- other animal products (eggs, honey, other dairy products, not including butter, etc.),

- fats (butter, margarine, oils, etc.),

- fruit and vegetables, cereals, either unprocessed or processed,

- fish, shellfish, crustaceans and products thereof,

- other products (condiments, etc.),

- wine vinegar. b) food products:

- beer,

- chocolate and other food products containing cocoa,

- confectionery, bread, pastry, cakes, biscuits and other baker's ware,

- pasta, cooked or not, stuffed or not;

- pre-cooked meals,

- prepared condiment sauces;

- soups or broths,

- beverages produced from plant extracts;

- ice-creams and sorbets.

(2) The provisions of this Law shall not apply to alcoholic drinks and products of grapes and wine, except for wine vinegar.
(3) Regulations governing the procedure for ensuring and provision of information in the field of technical regulations and standards shall not apply to the designations of origin, geographical indications and indications of traditional specialities guaranteed for agricultural and food products.

II DESIGNATIONS OF ORIGIN AND GEOGRAPHICAL INDICATIONS OF AGRICULTURAL AND FOOD PRODUCTS

Designation of origin and geographical indication

Article 3

(1) Designation of origin means the name of a region, a specific place or, in exceptional cases, a country, used to describe an agricultural or food product:

- originating in that region, the specific place or the country;

- the quality or characteristics of which are exclusively or essentially due to natural and human factors inherent to a particular geographical environment, and

- the production, processing and preparation of which take place in a defined geographical area.

(2) Geographical indication means the name of a region, a specific place or, in exceptional cases, a country used to describe an agricultural or food product:

- originating in that region, specific place or country;

- which has a specific quality, reputation or other characteristics attributable to that geographical origin; and

- the production and/or processing and/or preparation of which takes place in a defined geographical area.

(3) Notwithstanding the paragraph 1 of this Article, a geographical indication shall be recognized as a designation of origin where the raw materials for the product concerned originate from a geographical area that is larger than or different from the processing area, provided that:

- the production area of the raw materials is defined in terms of space;

- special conditions for the production of the raw materials exist, and

- the control system ensuring the adherence to the special conditions for the production of the raw materials is in place.

(4) The raw materials referred to in paragraph 3 of this Article may only be live animals, meat and milk.

Traditional name

Article 4

Traditional geographical or non-geographical names used to designate an agricultural or food product fulfilling the conditions referred to in Article 3 paragraphs 1 and 2 of this Law shall be considered as designation of origin or geographical indication.

Generic names, names in conflict with names of plant varieties, animal breeds, homonyms and trademarks

Article 5

(1) A name that has become generic may not be registered as a designation of origin or a geographical indication.
(2) The name that has become generic means the name of an agricultural or food product that, although it relates to the place or the region where the product was originally produced or marketed, has become a common name of an agricultural or food product.
(3) All factors, and in particular the existing situation in the country and in areas of consumption shall be taken into account when establishing whether a name has become generic or not.
(4) A name may not be registered as a designation of origin or a geographical indication where it conflicts with the name of a plant variety or animal breed, and as a result, it is likely to mislead the consumer as regards the true origin of the product.
(5) A name wholly or partly homonymous with the name already registered in accordance with this Law shall be registered with due regard for the local and traditional use of the name and the actual risk of consumers’ confusion as regards the origin of the product.
(6) A homonymous name shall not be registered in case it misleads the consumer into believing that the product originates from some other territory even in cases where such
name is accurate as regards the actual territory, region or place of origin of the agricultural or food product concerned.
(7) the use of a registered homonymous name shall be such as to provide adequate distinction in practice between the homonym registered subsequently and the name already in the register, taking into account the need to treat the producers in an equitable manner and not to mislead the consumers.
(8) A designation of origin or geographical indication shall not be registered where such registration, due to the reputation and length of time of use of a trademark, is likely to mislead the consumers as regards the true origin of the product.

Product specification

Article 6

(1) Agricultural or food products are eligible for a protected designation of origin or a protected geographical indication if they comply with the conditions from the product specification.
(2) The product specification shall include in particular:
1) the name of the agricultural or food product comprising the designation of origin or geographical indication;
2) description of the agricultural or food product including, if appropriate, the description of raw materials in terms of its principal physical, chemical, microbiological or organoleptic characteristics of the product concerned;
3) definition of the geographical area in terms of space and, if appropriate, detailed information on compliance with the requirements referred to in the Article 3 paragraph 3 of this Law;
4) evidence that the agricultural or food product originates from a defined geographical area referred to in Article 3 paragraph 1 or 2 of this Law,
depending on the indication;
5) description of the method of obtaining the agricultural or food product and, if appropriate, the description of authentic and unvarying local methods, as well as information on packaging, in case the applicant determines and gives reasons why such packaging has to take place in a defined geographical area to safeguard the quality or origin or control;
6) detailed information on:

- the link between the quality or characteristics of the agricultural or food product and the geographical origin referred to in the Article 3 paragraph

1 of this Law, or

- the link between the specific quality, reputation or other characteristic of the agricultural or food product and the geographical origin referred to in the Article 3 paragraph 2 of this Law;

7) the name and address of the authorized legal person that verifies the compliance with the specification and its tasks;
8) specific rules of labelling the agricultural or food product, and
9) other requirements laid down by specific regulations.

Application for registration of designations of origin or geographical indications

Article 7

(1) The application for registration of designations of origin or geographical indications may be submitted only by a group of producers or processors for agricultural or food products they produce or process.
(2) The Group of producers or processors, in terms of this Law, means any association of producers or processors of the same agricultural or food product, regardless of its legal status or composition.
(3) Other interested parties may take part in the group.
(4) A group, in terms of the paragraph 2 of this Article means a natural or legal person provided that:
1) it proves that it is the only producer or processor of a specific product in a specific geographical area; and
2) if that geographical area has characteristics that distinct it essentially from the neighbouring areas or the product characteristics are different from those produced in the neighbouring areas.
5) The application referred to in paragraph 1 of this Article shall include: the name and address of the applicant, the designation of origin or the geographical indication registration of which is sought.
(6) Together with the application referred to in the paragraph 5 of this Article the following shall be presented:
1) the specification, in accordance with the Article 6 of this Law;
2) a single document that includes:

- the main elements of the specification: the name, the product description including, where appropriate, the specific rules concerning the packaging and labelling and a precise definition of the geographical area;

- description of the link between the product and the geographical environment or geographical origin referred to in Article 3 paragraphs 1 or

2 of this Law, including, where appropriate, the specific elements of the product description or production method justifying the link.
(7) Registration of only one designation of origin or geographical indication may be sought with the application referred to in paragraph 1 of this Article.
(8) More detailed contents and method of submitting the application referred to in the paragraph 1 of this Article shall be laid down by a regulation of the public administration body in charge of agriculture, forestry and water management (hereinafter referred to as: the Ministry).

Application processing

Article 8

(1) The application for registration of designations of origin or geographical indications shall be submitted to the Ministry.
(2) The Ministry shall establish the Commission for implementation of the procedure for registration of designations of origin or geographical indications of agricultural and food products (hereinafter referred to as: the Commission).
(3) The Commission shall check the completeness of the application in accordance with the Article 7 of this Law within the period of 30 days from the day of receipt of the application.
(4) Where an application for registration is incomplete, the Commission shall invite in writing the applicant to remove the deficiencies noted within the period of 30 days, or exceptionally, within the period of time set by the Commission.
(5) Where the applicant fails to remove the deficiencies within the deadline set in the paragraph 4 of this Article, the Ministry shall, at proposal of the Commission, issue a decision rejecting the application for registration of an indication.
(6) Where the application for registration is complete and justified, the Ministry shall publish it in the Official Gazette of Montenegro.
(7) The product specification and the single document referred to in the Article 7 paragraph 6 of this Article shall be published on the Ministry’s web site.

Objection to application for registration

Article 9

(1) A legal or natural person having a legitimate interest that is established or resident in Montenegro may lodge an objection to the application for registration in a form of a substantiated statement.
(2) The objection referred to in paragraph 1 of this Article shall be submitted to the Ministry within the period of 30 days from the day of publishing of the application in the Official Gazette of Montenegro.
(3) The objection referred to in paragraph 1 of this Article shall be admissible if:
1) it has been submitted within the deadline set;
2) the objection points that the designation of origin or a geographical indication sought by the application does not comply with the registration conditions referred to in Article 3 of this Law;
3) it points that registration of the name proposed would be contrary to the Article 5 paragraphs 4, 5 and 6 of this Law;
4) it points that registration of the name proposed would jeopardize the existence of an entirely or partly identical name or trademark or the existence of products
present at the market for at least five years before the date of publication of the application in the Official Gazette of Montenegro, or
5) it includes information from which it can be concluded that the name for which registration is sought is generic in terms of Article 5 paragraph 2 of this Law .

Objection processing

Article 10

(1) The Commission shall establish the admissibility of the objection referred to in the
Article 9 of this Law.
(2) In case the Ministry receives no objection within the period of time set by the Article 9 paragraph 2 of this Law, the Commission shall propose to the Ministry to adopt the decision on registration of the designation of origin or geographical indication.
(3) Where the objection is in compliance with the Article 9 paragraphs 2 and 3 of this
Law, the Commission shall invite the interested parties to make an agreement.
(4) In case the interested parties fail to reach an agreement, the Commission shall propose to the Ministry acceptance or rejection of the application for registration, or further processing of the application for registration, having regard to the opinion of the applicant and the party that submitted the objection, with the Ministry adopting the decision, as appropriate.
(5) The decision referred to in paragraph 4 of this Article is final and administrative proceedings may be initiated against it.
(6) The designations of origin and geographical indications registered in accordance with the paragraphs 2 and 4 of this Article shall be published by the Ministry in the Official Gazette of Montenegro.
(7) The procedure of submission of the objection, the time limits regarding the processing of objection referred to in paragraph 3 and the time limits for further processing of the application for registration referred to in the paragraph 4 of this Article shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Register of designations of origin and Register of geographical indications

Article 11

(1) On the basis of the decision referred to in Article 10 paragraphs 2 and 4 of this Law, the registered designations of origin shall be entered in the Register of designations of origin, while registered geographical indications shall be entered in the Register of geographical indications.
(2) The content, form and method of keeping the registers referred to in paragraph 1 of this Article shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Use of designations of origin and geographical indications

Article 12

(1) A registered designation of origin or geographic indication may be used by a producer or processor of an agricultural or food product provided that the product complies with the conditions from the corresponding specification.
(2) Following the registration of the designation or indication referred to in paragraph 1 of this Article and following the procedure of verification of adherence of the product to the specification in accordance with the Article 37 of this Law, a producer or processor of the agricultural or food product may submit an application for entry in the Records on users of registered designations of origin or Records on users of registered geographical indications, as appropriate.
(3) The Ministry shall issue the producer or processor of the agricultural or food product a decision on entry in the records referred to in the paragraph 2 of this Article.
(4) The producer or processor of agricultural or food products shall be deleted from the corresponding records referred to in paragraph 2 of this Article where it no longer adheres to the conditions from the product specification.
(5) The contents of the application for entry in the Records on users of registered designations of origin and the Records on users of registered geographical indications, the contents and method of keeping the records, the procedure of entry in and deletion from the records shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Change of specification

Article 13

(1) A group of producers or processors satisfying the conditions referred to in Article 7 of this Law and having a legal interest may apply for a change of a specification, in particular to take account of scientific and technical developments or to redefine the geographical area referred to in Article 6 paragraph 2 item 3 of this Law.
(2) The application referred to in paragraph 1 of this Article shall be submitted to the
Ministry and it shall contain the description and give reasons for the changes proposed.
(3) Where changes to specification involve one or more changes to the single document, the application procedure shall be governed by the provisions of Articles 7 to 11 of this Law.
(4) Where the scope of changes to the specification is smaller, the Commission shall process the application without implementing the procedure referred to in Articles 9 and
10 of this Law, and in case the application is justified, the Ministry shall publish it in the
Official Gazette of Montenegro.
(5) Where changes to the specification do not involve any change of the single document, the Ministry shall, at proposal of the Commission, make the decision on approval of the changes proposed.
(6) Where changes involve a temporary change of the specification resulting from the enforcement of mandatory sanitary or phytosanitary measures prescribed by the competent state authorities, the Ministry shall, at proposal of the Commission, make the decision on temporary change of the specification.
(7) The conditions and the method of submitting the applications for change of the specification as well as what a change to the specification of a smaller scope means, shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Cancellation of the decision on registration of a designation of origin or geographical indication

Article 14

(1) The decision on registration of the designation of origin, or graphical indication may be cancelled in case the procedure for verification of the compliance with the product specification establishes that the product does not comply with the conditions from the specification and thats continuous compliance with the conditions from the specification cannot be and will not be ensured.
(2) The request for cancellation of the decision referred to in the paragraph 1 of this Article may be submitted to the Ministry by a legal or natural person having legitimate interest, stating the reasons for the cancellation.
(3) The Ministry shall publish the valid decision on cancellation of the decision on registration of a designation of origin or geographical indication in the Official Gazette of Montenegro.
(4) Based on the valid decision referred to in paragraph 3 of this Article, the Ministry shall delete the registered indication or designation from the corresponding register referred to in the Article 11 of this Law.
(5) The form, the content and the procedure of processing the request referred to in the paragraph 2 of this Article shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Protection of designations and indications

Article 15

(1) The registered designation of origin or geographic indication shall be protected against:
1) any direct or indirect commercial use of the registered name for agricultural or food products not covered by the registration, where those products are comparable with the products registered under that name or where use of the name exploits the reputation of a registered designation or indication;
2) any misuse, imitation or evocation, even if the true origin of the product is indicated or the name of the product is translated or accompanied by an expression such as „style“, „type“, „method“ „as produced in“, „imitation“ or similar;
3) any other false or misleading indication or designation as regards the origin, nature or essential qualities of the product on the inner or outer packaging, advertising material or documents related to the product concerned and
packaging of the product into a container giving a false impression as regards its origin;
4) any other practice that may mislead the consumer as regards the true origin of the product.
(2) Where a registered name contains within it the name of an agricultural or food product considered generic, the use of that generic name on the appropriate agricultural or food product shall not be considered to be contrary to the paragraph 1 items 1 and 2 of this Article.
(3) Protected names may not become generic.
(4) Protection of the designations of origin and geographical indications registered in the
European Communities shall be implemented in line with this Law.

Relation with trademarks

Article 16

(1) Where designations of origin or geographical indications are registered in accordance with the provisions of this Law, the application for registration of a trademark corresponding to one of the situations referred to in Article 15 of this Law and relating to the same product category shall be rejected if the application for registration of the trademark is submitted after the date of submission of the application for registration of the designation or indication.
(2) Trademarks registered in contravention of the paragraph 1 of this Article shall be proclaimed invalid, in accordance with the law.
(3) The trademark use of which corresponds to one of the situations referred to in Article
15 and registered in good faith before submitting the application for registration of the designation of origin or geographical indication in accordance with this law, may continue to be used in case there are no grounds for proclaiming it invalid or its cancellation in accordance with the specific regulation.

Names, indications and symbols

Article 17

(1) An agricultural or food product produced or processed in accordance with the corresponding product specification shall be identified so that beside the registered name it has a visible indication „ PROTECTED DESIGNATION OF ORIGIN“ or „PDO“ for short, or „PROTECTED GEOGRAPHICAL INDICATION“ or „PGI“ for short, together with the application of the corresponding symbol.
(2) Only the producers or processors producing or processing agricultural or food products in accordance with the product specification and registered in the records referred to in the Article 12 paragraph 2 of this Law, may apply the indication or designation and the corresponding symbol referred to in the paragraph 1 of this Article on the label or advertising or other documentation referring to the agricultural or food product.
(3) The symbol referred to in the paragraph 1 of this Article is the graphic symbol of a registered designation or indication of an agricultural or food product.
(4) The appearance, size, content and method of issuing the symbol referred to in the paragraph 3 of this Article shall be laid down by a regulation of the Ministry.

III AGRICULTURAL OR FOOD PRODUCTS AS TRADITIONAL SPECIALITIES GUARANTEED

Specific characters

Article 18

(1) Traditional speciality guaranteed means an agricultural or food product recognized for its specific characters through a process of registration, in accordance with this Law.
(2) Traditional, in terms of this Law, means proven usage of the product on the market for a period of time showing transmission from a generation to generation of at least 25 years.
(3) Specific characters, in terms of this Law, means the characteristic or a set of characteristics clearly distinguishing one agricultural or food product from other similar agricultural or food products of the same category, which may relate to the specific characteristics of the product such as physical, chemical, microbiological or organoleptic characteristics of the product or a method of production that the producer applies or the specific conditions during the production process.
(4) Presentation of an agricultural or food product is not regarded a specific characteristic referred to in the paragraph 3 of this Article.
(5) The specific characteristic referred to in the paragraph 3 of this Article may not be restricted only to the qualitative or quantitative composition or to a method of production laid down by specific regulations or standards, unless such regulations or standards lay down the specific characters of the product.

Register of names of traditional specialities guaranteed

Article 19

(1) The Register of names of traditional specialities guaranteed shall be kept by the
Ministry.
(2) The Register referred to in the paragraph 1 of this Article shall contain two lists of traditional specialities guaranteed, depending on whether or not the use of the name of the agricultural or food product is reserved to producers who comply with the conditions of the product specification.
(3) The contents, form and method of keeping the register referred to in the paragraph 1 of this Article shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Requirements as regards products and names

Article 20

(1) In order to be entered in the Register referred to in Article 19 paragraph 1 of this Law, an agricultural or food product shall be either produced by using traditional raw materials or be characterised by a traditional composition or method of production and/or processing reflecting the traditional way of production and/or processing.
(2) Agricultural or food products the specific character of which derives from its provenance or geographic origin shall not be registered.
(3) Notwithstanding the Article 21 of this Law, use of geographic terms shall be allowed in names of agricultural or food products.
(4) In order to be registered, the name shall:
1) be specific in itself, or
2) express the specific character of the agricultural or food product.
(5) The specific name referred to in the paragraph 4 item 1 of this Article shall be traditional and in accordance with this Law or established by custom.
(6) The name referred to in the paragraph 4 item 2 of this Article may not be registered if:
1) it refers only to claims of a general nature used for a set of agricultural or food products or to those provided for by specific regulations;
2) misleads or makes reference to an obvious characteristic of the product or the one that does not correspond to the product specification and is therefore misleading the consumer as regards the product characteristics.

Restriction on the use of names

Article 21

The name of a plant variety or animal breed may be a part of the name of the indication of traditional speciality guaranteed, provided that it is not misleading as regards the nature of the product.

Product specification

Article 22

(1) In order to be treated as a traditional speciality guaranteed, an agricultural or food product shall comply with the conditions from the product specification for the traditional speciality guaranteed.
(2) The product specification referred to in paragraph 1 of this Article shall include:
1) the name referred to in Article 20 paragraph 4 of this Law, which shall be in Montenegrin language, or at request, in some other language, indicating whether the group applies for registration with or without reservation of the name;
2) description of the agricultural or food product including also its main physical, chemical, microbiological or organoleptic characteristics;
3) description of the production method that the producers must observe including also, where appropriate, the nature and characteristics of the raw materials or ingredients used and the method of preparation of the agricultural or food product;
4) the key elements defining the specific character of the product and, where appropriate, the reference basis;
5) the key elements proving the traditional character of the product in line with the Article 18 paragraph 2 of this Law; and
6) the minimum requirements and procedures for checking the specific characters.

Application for registration

Article 23

(1) The application for registration of the name traditional speciality guaranteed (hereinafter referred to as: the application for registration) may be submitted only by a group of producers or processors of the same agricultural or food product, regardless of its legal status or composition (hereinafter referred to as: the group).
(2) A group may submit the application for registration only for agricultural or food products it produces or processes.
(3) A group may submit the application for registration with a reservation of the name for an agricultural or food product in case that name is not used in a lawful, renowned and economically significant way for similar agricultural or food products.
(4) The application for registration shall contain the name and address of the group submitting the application for registration of a traditional speciality guaranteed.
(5) Together with the application for registration, the following shall be submitted:
1) product specification referred to in Article 22 of this Law;
2) the name and address of the authorised body verifying the compliance with the product specification and its specific tasks;
3) documents confirming the traditional characteristics and the specific character of the product.
(6) Registration of only one traditional speciality guaranteed may be sought with the application for registration.
(7) More detailed content and method of submitting the application for registration shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Application processing

Article 24

(1) The application for registration shall be submitted to the Ministry.
(2) The Ministry shall establish the Commission for implementation of the procedure of registration of traditional speciality guaranteed for agricultural or food products (hereinafter referred to as: the Commission for TSG).
(3) The Commission for TSG shall check the completeness of the application in accordance with the Article 22 of this Law, within the period of 30 days from the day of the receipt of the application.
(4) Where an application for registration is incomplete, the Commission for TSG shall invite the applicant to remove the deficiencies noted within the period of 30 days, or exceptionally, within the period of time set by the Commission.
(5) Where the applicant for registration fails to remove the deficiencies within the deadline set in the paragraph 4 of this Article, the Ministry shall, at proposal of the Commission for TSG, issue a decision rejecting the application for registration
(6) A complete and justified application for registration shall be published by the Ministry in the Official Gazette of Montenegro.
(7) The product specification referred to in Article 22 of this Law shall be published on the Ministry’s web site.

Objection to an application for registration

Article 25

(1) A legal or natural person having a legitimate interest and which is established or resident in Montenegro may lodge an objection to the application for registration in a form of a substantiated statement within the period of time prescribed.
(2) The objection referred to in paragraph 1 of this Article shall be submitted to the Ministry within the period of 30 days from the day of publishing of the application in the Official Gazette of Montenegro.
(3) The objection referred to in the paragraph 1 of this Article shall be admissible if:
1) submitted within the period of time prescribed;
2) the objection indicates that the traditional speciality guaranteed registration of which is sought by the application does not comply with the conditions referred to in Articles 18, 20 and 21; or
3) in case of an application referred to in Article 23 paragraph 3 of this Law, the objection indicates that the use of the name is lawful, renowned and economically significant for similar agricultural or food products.

Processing the objection to registration

Article 26

(1) The Commission for TSG shall check the admissibility of an objection from the Article
25 of this Law.
(2) In case the Ministry receives no objection in accordance with the paragraphs 2 and 3 of Article 25 of this Law, the Commission for TSG shall propose to the Ministry to adopt the decision on registration of the name of the traditional speciality guaranteed.
(3) Where the objection is in compliance with the paragraphs 2 and 3 of Article 25 of this
Law, the Commission for TSG shall invite the interested parties to make an agreement.
(4) In case the interested parties fail to reach an agreement, the Commission for TSG shall propose to the Ministry acceptance or rejection of the application for registration, or further processing of the application for registration, having regard to the opinion of the applicant and the party that submitted the objection, with the Ministry adopting the decision, as appropriate.
(5) The decision referred to in paragraphs 2 and 4 of this Article is final and administrative proceedings may be initiated against it.
(6) The name traditional speciality guaranteed registered by a decision referred to in paragraphs 2 and 4 of this Article shall be published in the Official Gazette of Montenegro.
(7) The method of submission of the objection, the time limits in processing of objection referred to in paragraph 3 of this Article and the time limits for further processing of the application for registration referred to in the paragraph 4 of this Article shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Cancellation of the decision on registration of the name of traditional speciality guaranteed

Article 27

(1) The decision on registration of the name traditional speciality guaranteed shall be cancelled in case the procedure for verification of the compliance with the product specification for the traditional speciality guaranteed establishes that continuous compliance with the conditions from the product specification cannot be and will not be ensured, or in case the Ministry does not receive, within the period of five years, from the authorised legal person referred to in Article 37 of this Law the information on verification of compliance with the product specification for the traditional speciality guaranteed.
(2) The request for cancellation of the decision referred to in the paragraph 1 of this Article may be submitted to the Ministry by a legal or natural person having legitimate interest, stating the reasons for the cancellation of the decision.
(3) The Ministry shall publish the valid decision on cancellation of the decision on registration of the name of a traditional speciality guaranteed in the Official Gazette of Montenegro.
(4) Based on the valid decision referred to in the paragraph 3 of this Article the Ministry shall delete the registered traditional speciality guaranteed from the Register referred to in the Article 19 of this Law.
(5) The form, the content and the procedure of processing the request referred to in the paragraph 2 of this Article shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Change of specification

Article 28

(1) A group with legitimate interest may submit the application for approval of change of the product specification for the traditional speciality guaranteed.
(2) The application referred to in paragraph 1 of this Article shall be submitted to the Ministry and it shall include the description of the changes to the product specification proposed as well as their justification or existence of an economic interest.
(3) Processing of the application referred to in paragraph 1 of this Article shall be done by the procedure referred to in provisions of Articles 23 to 26 of this Law.
(4) In case the scope of changes to specifications proposed are smaller, the Commission for TSG shall process the application without using the procedure referred to in Article 24 paragraph 6 and Articles 25 and 26 of this Law, and in case the request is justified, the Ministry shall publish it in the Official Gazette of Montenegro.
(5) The changes to the specification referred to in paragraph 4 of this Article shall be published by the Ministry at the Ministry’s web site.
(6) The Ministry shall notify the producers or processors using the registered name of the traditional speciality guaranteed for which the change of the specification was proposed, of the method of publishing the change to the specification referred to in Article 5 of this Article.
(7) Where changes involve a temporary change of the specification resulting from the mandatory sanitary or phytosanitary measures prescribed by the competent state authorities, the Ministry shall, at the proposal of the Commission for TSG adopt a decision on temporary specification change.
(8) The conditions and the method of submitting the applications for change of the specification as well as what a change to the specification of a smaller scope means, shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Names, indications and symbols

Article 29

(1) The name of an agricultural or food product is the registered name referred to in
Article 20 paragraph 4 of this Law.
(2) The indication for the traditional speciality guaranteed is the statement
”TRADITIONAL SPECIALITY GUARANTEED“ or „TSG“ for short.
(3) The symbol is the graphic symbol of a registered traditional speciality guaranteed.
(4) The appearance, size, content and method of issuing the symbol referred to in the paragraph 3 of this Article shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Use of the indication „traditional speciality guaranteed“ Article 30

(1) Producer or processor of an agricultural or food product complying with the conditions from the specification for the traditional speciality guaranteed may use the indication „traditional speciality guaranteed“.
(2) Following the registration of a traditional speciality guaranteed and obtaining of the document on compliance of the product with the specification referred to in Article 37 paragraph 2 of this Law, the producer or processor of the agricultural or food product may submit an application for entry in the Records of users of indication „traditional speciality guaranteed“ or „TSG“ for short (hereinafter referred to as: the records).
(3) Following the completion of the entry procedure, the Ministry shall issue the producer or processor of the agricultural or food product with the decision on entry in the Records.
(4) The producer or processor of the agricultural or food product shall be deleted from the Records in case they no longer comply with the conditions from the product specification.
(5) The producer or processor producing or processing, as appropriate, the agricultural or food products in accordance with the product specification for the traditional speciality guaranteed and entered in the Records shall, when labelling or advertising or using other documents related to the registered agricultural or food product, use the name, indication and symbol in accordance with this Law.
(6) The contents of the application, contents and method of keeping the Records and the procedure for deletion from the Records shall be laid down by a regulation of the Ministry.

Rules on the registered name

Article 31

(1) From the day of publication in accordance with the Article 26 paragraph 6 of this Law, the name of a traditional speciality guaranteed, registered without reserving the name, may be used only to identify agricultural or food products produced in accordance with the product specification as the traditional specialities guaranteed.
(2) The name referred to in paragraph 1 of this Article may be used on the labelling of a product that is not produced in accordance with the specification, but the indication
”TRADITIONAL SPECIALITY GUARANTEED“ or „TSG“ and the associated symbol may not be used on the labelling of such products.
(3) From the day of publishing in accordance with the Article 26 paragraph 6 of this Law, the name of a traditional speciality guaranteed, registered with the reservation of the name and even where not accompanied by the indication ”TRADITIONAL SPECIALITY GUARANTEED“ or „TSG“ or the associated symbol, may not be used on the labelling of similar agricultural or food products that do not meet the conditions from the product specification of the traditional speciality guaranteed published.
(4) For a name whose registration is sought in Montenegrin language, the group may specify in the product specification for the traditional speciality guaranteed that, once the product is marketed, the label may, in addition to the name of the product in Montenegrin language, include also a statement in other languages that the product has been obtained in accordance with the tradition of the region.

Protection

Article 32

(1) Any misuse or use of the indication ”TRADITIONAL SPECIALITY GUARANTEED“ or
„TSG“ and the associated symbol that may mislead the consumer as well as any imitation of the name registered and reserved in accordance with the Article 31 paragraph 3 of this Law shall be prohibited.
(2) Use of a registered name in the manner that may mislead the consumer, including the practices suggesting that an agricultural or food product is registered as a traditional speciality guaranteed shall be prohibited.
(3) Description of agricultural or food product used at the market shall not be used in the manner that may mislead the consumer as regards names registered and reserved in accordance with the Article 31 paragraph 3 of this Law.

Exclusion from application of regulations

Article 33

The regulations governing the intellectual property, and in particular the trademarks and provisions of the Chapter II (Articles 3 to 17) shall not apply to agricultural and food products as traditional specialities guaranteed from the Chapter III (Articles 18 to 32) of this Law.

IV FEES Article 34

(1) In the process of registration of designations of origin, geographical indications and registration of traditional specialities guaranteed the applicant shall pay a fee to cover the costs, as laid down by a regulation of the Ministry.
(2) The fee referred to in paragraph 1 of this Article shall be commensurate with the actual costs incurred in the registration process.

V INTERNATIONAL REGISTRATION AND CIVIL LAW PROTECTION International registration

Article 35

(1) International registration of designations of origin, geographical indications and traditional specialities guaranteed shall be done in accordance with international agreements binding for Montenegro.
(2) The application for international registration of designations of origin, geographical indications and traditional specialities guaranteed shall be submitted to the Ministry.
(3) Indications and designations referred to in the paragraph 1 of this Article not registered and no longer valid in the country of origin may not be registered in Montenegro.

Civil law protection

Article 36

Protection of registered designations of origin and geographical indications under the civil law shall be exercised in accordance with the law.

VI VERIFICATION OF COMPLIANCE Certification body

Article 37

(1) Verification of compliance with the specification of agricultural or food products shall be done following the adoption of the decision on registration of designations of origin, geographical indications and the decision on registration of the traditional speciality guaranteed.
(2) The verification of compliance with the specification referred to in the paragraph 1 of this Article shall be done by a legal person authorised by the Ministry (hereinafter referred to as: the certification body).
(3) The certification body shall fulfil the following conditions:
1) that it is based in Montenegro;
2) that it is accredited in accordance with the standard MEST EN 45011; and
3) that it meets the conditions as regards technical equipment and qualified staff.
(4) Notwithstanding the paragraph 3 item 2 of this Article the Ministry may authorise the certification body even in cases where the certification body is in the accreditation process.
(5) The accreditation procedure referred to in the paragraph 4 of this Article shall be completed within the period of one year from the day the authorisation was issued.
(6) The list of authorised certification bodies shall be published by the Ministry in the
Official Gazette of Montenegro.

Procedure of verification of compliance with the specification

Article 38

(1) The procedure of verification of compliance with the specification referred to in the Article 37 paragraph 1 of this Law shall start with submission of the application for verification to the certification body by the interested natural or legal persons producing or processing agricultural or food products in accordance with the specification.
(2) Following the completion of the procedure of verification of compliance with the specification, the certification body shall issue a document on compliance of the product, which is presented to the applicant and the Ministry.
(3) Where the certification body establishes significant non-compliance with the product specification, it shall notify the Ministry thereof.
(4) The costs of verification of compliance with the specification shall be set by the certification body, with approval from the Ministry, and shall be borne by the applicant applying for verification of compliance with the product specification.
(7) More detailed conditions to be met by the certification body, the procedure of verification of compliance with the product specification and methods and deadlines for notifications referred to in paragraph 3 of this Article shall be laid down by a regulation of the Ministry.

VII INSPECTORIAL SUPERVISION Article 39

The inspectorial supervision over the implementation of this Law and the regulations adopted on the basis of this Law shall be carried out by the Ministry, through the agricultural inspectors.

The scope of authority of an agricultural inspector

Article 40

In addition to the authority of inspectors as laid down by the law governing the inspectorial supervision, the agricultural inspector has also the authority to:
1) check keeping of registers and records in accordance with this Law;
2) check use of registered designations, indications and names in accordance with this Law;
3) check compliance with the conditions for carrying out the activities of verification of compliance of agricultural and food products with the product specification;
4) take samples of agricultural and food products in order to verify the compliance with the product specification;
5) propose to the Ministry deletion of producers and processors of agricultural and
food products from appropriate records in case it is established that their products do not comply with the conditions from the specification;
6) check also other conditions as provided for by this Law.

Administrative measures and actions of the agricultural inspector

Article 41

In addition to administrative measures and actions as laid down by the law governing the inspectorial supervision, the agricultural inspector shall take also the following administrative measures and actions:
1) prohibit use of registered designations of origin, geographical indications or name of the traditional speciality guaranteed that are not entered in the register referred to in Articles 11 and 19 of this Law;
2) prohibit use of designations and indications to producers of agricultural and food products who are not registered in corresponding records of users of designations and indications referred to in Article 12 paragraph 2 and Article 30 paragraph 2;
3) prohibit marketing of agricultural and food products with registered designation or indication or name that fails to comply with the conditions from the product specification;
4) prohibit marketing of agricultural and food products where it is established that they have not been labelled in accordance with this Law;
5) set also other measures and actions in accordance with the law.

VIII PENALTY PROVISIONS Article 42

(1) A fine ranging from 500 Euros to 10,000 Euros shall be imposed for misdemeanour on a legal person if it:
1) uses a registered designation of origin or geographical indication but the product does not comply with the conditions from the corresponding specification, or the producer or processor is not registered in the corresponding Records (Article 12 paragraphs 1 and 2);
2) uses a registered designation of origin or geographical indication after the cancellation of the decision on registration of the designation of origin or geographical indication (Article 14 paragraph 1);
3) produces or processes agricultural or food products in accordance with the specification and is registered in corresponding records referred to in the Article
12 of this Law, and fails to put the name, indication or associated symbol onto the product, or label or other document that relates to the agricultural or food product (Article 17 paragraphs 1 and 2);
4) uses the name traditional speciality guaranteed that was erased from the register from Article 19 paragraph 1 of this Law based on a valid decision on cancellation
of the name (Article 27 paragraph 4);
5) uses the indication „traditional speciality guaranteed“ for a product that does not comply with the conditions from the product specification for the traditional speciality guaranteed or is not entered in the Records of users of the indication in accordance with this Law (Article 30 paragraphs 1 and 2);
6) produces or processes agricultural products in accordance with specification and if entered in the Records referred to in Article 30 paragraph 2 of this Law but fails to use the name, indication and symbol in labelling, advertising or other documents related to that product in accordance with this Law (Article 30 paragraph 5).

(2) A fine ranging from 30 Euros to 2,000 Euros shall be imposed on the responsible person in the legal person for the misdemeanour referred to in paragraph 1 of this Article.

(3) A fine ranging from 150 Euros to 6,000 Euros shall be imposed on the entrepreneur for the misdemeanour referred to in paragraph 1 of this Article

(4) A fine ranging from 30 Euros to 1,000 Euros shall be imposed on the natural person for the misdemeanour referred to in paragraph 1 of this Article.
(5) A protective measure of seizure of the objects may be imposed for the misdemeanour referred to in paragraph 1 of this Article.

IX TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS Article 43

Bylaws based on this Law shall be adopted within the period of one year from the day of entry into force of this Law.

Article 44

A geographical indication that is not recognized as a designation of origin by May 1,
2004 under the terms from Article 3 paragraph 3 of this Law may not be recognized as a designation of origin.

Article 45

The holders of the right of authorised user of the name of origin or geographical indication in accordance with the Law on designations of geographical origin (Official Gazette of Montenegro 48/08) shall, in accordance with this Law, apply for registration of designations of origin, or geographical indications, as appropriate, within the period of 18 months from the day of entry into force of this Law.

Article 46

The day this Law enters into force, the provisions of the Articles 44 and 75 item 6 of the Law on Agriculture and Rural Development (Official Gazette of Montenegro 56/09) shall be repealed.

Article 47

This Law shall enter into force on the eighth day from the day of its publishing in the
Official Gazette of Montenegro.